Zaplanowany kilka miesięcy wcześniej upragniony urlop w Tajlandii, Egipcie, Turcji czy innym kraju przerodził się w katastrofę. Na miejscu okazało się, że standardy, które biuro turystki zagwarantowało w umowie o podróż, pozostały jedynie zapisami na papierze. Zamiast wakacyjnego relaksu bezustannie towarzyszyło nam poczucie złości i frustracji. Czy biuro podróży musi zrekompensować te straty „psychiczne”?
Tak, uczestnikom wycieczki należy się zadośćuczynienie pieniężne za zmarnowany urlop wypoczynkowy.
Za co należne jest zadośćuczynienie pieniężne? Za utratę oczekiwanej przyjemności w związku z urlopem.
Zadośćuczynienie pieniężne należne jest za uszczerbek niemajątkowy, czyli za krzywdę, którą poniosła osoba, która wykupiła wycieczkę w biurze podróży, licząc na korzyści niematerialne z podróży (np. przyjemność wypoczynku, spokój, poczucie komfortu), których nie doznała skutkiem niedotrzymania warunków umowy przez organizatora. Jest to zatem krzywda związana z niewywiązaniem się przez biuro turystyki z umowy o podróż, ale pozostająca w sferze uczyć i wrażeń, niemająca charakteru majątkowego.
W przypadku zmarnowanego urlopu są to ujemne doznania psychiczne związane z zakłóceniem spokoju psychicznego; w tym przykrości spowodowane „zmarnowaniem urlopu”. Sytuacje mogą być różne np. okaże się, że pokój nie odpowiada umówionym standardom w zakresie warunków higienicznych i zapewnianego komfortu.
Pozostają jeszcze szkody majątkowe, które poniósł klient w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o imprezę turystyczną, za które należne jest odszkodowanie na podstawie art. 471 KC.
Podstawa prawna żądania od biura podróży zadośćuczynienia pieniężnego za zmarnowany urlop.
Podstawa prawna dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego za zmarnowany urlop znajduje się w art. 11a ustawy o usługach turystycznych, stanowiącym odpowiednik art. 5 ust. 1 i 2 dyrektywy nr 90/314 implementowanej w krajach UE, w tym Polsce (dyrektywa nr 90/314/EWG z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (Dz.Urz. L 158,23/06/1990 P. 0059). Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, ze art. 11 a ustawy o usługach turystycznych stanowi przepis szczególny w stosunku do art. 471 KC.
Ustawa o usługach turystycznych, w zakresie w jakim implementuje dyrektywę nr 90/314/EG musi być interpretowana zgodnie z postanowieniami dyrektywy, czyli art. 11 a ustawy o s usługach turystycznych powinien być interpretowany tak, jak art. 5 dyrektywy nr 90/314.
Art. 11a. ustawy o usługach turystycznych 1. Organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłączni
1) działaniem lub zaniechaniem klienta;
2) działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo
3) siłą wyższą.
2. Wyłączenie odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, w przypadkach wymienionych w ust. 1, nie zwalnia organizatora turystyki od obowiązku udzielenia w czasie trwania imprezy turystycznej pomocy poszkodowanemu klientowi.
Możliwość żądania zadośćuczynienia pieniężnego w ramach odpowiedzialności kontraktowej stanowi nowość, ponieważ co do zasady jest to możliwe wyłącznie w ramach reżimu odpowiedzialności deliktowej (art. 445 i 448 k.c. ulokowane w tytule VI „Czyny niedozwolone”.
Trybunał Sprawiedliwości za prawem żądania zadośćuczynienia pieniężnego za zmarnowany urlop.
Prawo do dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego potwierdził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 12.03.2002 r. S. Leitner v. TUI Deutschland GmbH, nr C-168/0, w którym stwierdził, że konsument ma prawo do odszkodowania za uszczerbek niemajątkowy poniesiony na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez organizatora imprezy turystycznej.
Prawo do niezakłóconego odpoczynku nie jest dobrem osobistym, zatem zmarnowany urlop nie stanowi naruszenia dobra osobistego i nie znajdzie zastosowanie art. 23 i 24 KC w zw. z art. 448 KC.
Prawo do niezakłóconego odpoczynku nie stanowi dobra osobistego i nie mieści się w katalogu dóbr osobistych wymienionych w art. 23 KC, dlatego też również art. 24 KC w zw. z art. 448 KC nie będzie podstawą prawną do dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego za utracony wypoczynek. Natomiast skutkiem zmarnowanego urlopu może być naruszenie dobra osobistego np. zdrowia i wówczas przy spełnieniu przesłanek ustawowych zachodziłaby podstawa do dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego w oparciu o art. 445 lub 448 KC.
Artykuł został sporządzony na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r. III CZP 79/10.
| Zadośćuczynienie pieniężne należne jest za uszczerbek niemajątkowy, którym jest zmarnowany urlop (utrata przyjemności z wakacji), wyrządzony niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy o imprezę turystyczną przez organizatora tej imprezy. Zadośćuczynienie pieniężne powiązane zatem zostało z reżimem odpowiedzialności kontraktowej. |
