Schemat sporządzenia pozwu cywilnego w postępowaniu karnym.

Sąd Rejonowy

dla Wrocławia – Fabrycznej

II Wydział Karny

…………………………………

Dot. sygn. akt I …

Wartość przedmiotu sporu: … PLN

Powód cywilny:                            Sabina Gos zam. …

Pełnomocnik powoda cywilnego: Radca prawny Rafał Ptak Kancelaria Radców Prawnych R. Ptak i Wspólnicy Spółka Komandytowa …

Pozwany:                                     Julian Zimoch zam. …

Pozew cywilny pokrzywdzonej

1. Na podstawie art. 62 k.p.k. i art. 444 § 1 k.c. wnoszę o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty … PLN tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia … (15 – tego dnia od dnia doręczenia pozwu oskarżonemu/od dnia otrzymania wezwania do zapłaty).

2. Na podstawie art. 62 k.p.k. i art. 444 § 2 k.c. wnoszę o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki renty w kwocie po …  PLN miesięcznie, począwszy od dnia 15.02.2013 r., płatnej z góry do 10. dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności każdej renty.

3. Na podstawie art. 62 k.p.k. i art. 445 § 1 k.c. wnoszę o zasądzenie od pozwanego na rzeczy powódki kwoty … PLN tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami liczonymi od  dnia … (15 – tego dnia od dnia doręczenia pozwu oskarżonemu/ od dnia otrzymania wezwania do zapłaty).

Wnoszę także o:

4. Zasądzenie kosztów postępowania według obowiązujących norm.

5. Rozpoznanie powództwa również w wypadku nieobecności powoda cywilnego i jego pełnomocnika.

Wniosek o rozpoznanie powództwa cywilnego w razie nieobecności powoda cywilnego wynika z art. 383 KPK. W razie niestawiennictwa powoda cywilnego do chwili rozpoczęcia przewodu sądowego, sąd pozostawia powództwo cywilne bez rozpoznania, chyba że powód złożył wniosek o rozpoznanie pomimo jego nieobecności.

5. Ewentualne wnioski dowodowe art. 167 KPK, art. 169 KPK.

6. Wniosek o zabezpieczenie powództwa przez … (art. 69 § 2 KPK, art. 187 § 2 KPC, art. 730 (1) KPC, art. 736 KPC art. 743 KPC, art. 747 KPC).

„Wnoszę o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego o zapłatę kwoty … zł (słownie: …/100) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty… zł od dnia … do dnia wydania postanowienia o udzielaniu zabezpieczenia (lub bezpieczniej skapitalizować na dzień wniesienia powództwa) poprzez obciążenie hipoteką przymusową nieruchomości położonej w …, oznaczonej jako działka nr …, stanowiącej własność pozwanego, dla której Sąd Rejonowy w … V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr …”.

Uzasadnienie

Należy opisać czyn zarzucany oskarżonemu. Nalezy wskazać na okoliczności co do winy oskarżonego i kwalifikacji prawnej jego czynu – jeśli mają znaczenie dla istnienia i wysokości roszczenia (co do zasady powód cywilny nie wypowiada się w kwestii winy i kwalifikacji prawnej). Podanie kwalifikacji prawnej czynu.

Nalezy wykazać, że powód cywilny jest pokrzywdzonym w rozumieniu art. 49 KPK – opisać naruszone dobro prawne oraz wyjaśnić, że dobro prawne zostało naruszone skutkiem przestępstwa. Wykazać, że roszczenia majątkowe pochodzą bezpośrednio z przestępstwa.

Art. 49. KPK § 1. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

Art. 62 KPK. Pokrzywdzony może wytoczyć powództwo cywile celem dochodzenia w postępowaniu karnym roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z popełnienia przestępstwa.

Należy opisać dochodzone roszczenia majątkowe i zakwalifikować je według Kodeksu cywilnego (art. 444 – 448 KC). Wykazać, że zaistniały przesłanki żądanego roszczenia z Kodeksu cywilnego (reżim odpowiedzialności deliktowej). Należy wykazać, ze zachodzi związek przyczynowy między szkodą a zdarzeniem, które ją wywołało (chodzi o normalny związek przyczynowy art. 361 par. 1 KC). Wykazać istnienie szkody. Wykazać wysokość szkody.

Wrocław, dnia 12 styczeń 2013 r.  (data)                                         Radca prawny  Rafał Ptak (podpis)

Załączniki:

• 2 odpisy pozwu wraz z załącznikami,
• odpis pełnomocnictwa,
• dowód uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,
• odpisy ….

Objaśnienia do sporządzenia pozwu cywilnego w procesie karnym:

Warunki formalne pozwu cywilnego w procesie karnym: art. 119 KPK, art. 126 KPC, art. 187 § 1 KPC.

Właściwość sądu: „Powództwo adhezyjne w procesie karnym jest związane (połączone) z postępowaniem karnym przez fakt, że dotyczy ono roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z popełnienia przestępstwa (art. 62 KPK). Zatem właściwy do jego rozpoznania jest ten sąd meriti, który jest właściwy do rozpoznania zasadniczego przedmiotu postępowania karnego, tj. kwestii odpowiedzialności karnej osoby oskarżonej przez oskarżyciela o zarzucony jej czyn, opisany i zakwalifikowany w akcie oskarżenia jako przestępstwo”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 12 czerwca 2007 r. IV KK 38/07.

Żądanie pozwu, gdy powództwo cywilne wytoczył pokrzywdzony.

• Art. 444 KC – odszkodowanie
• Art. 445 § 1 KC – zadośćuczynienie pieniężne

Tylko roszczenia majątkowe, ale także za szkody o charakterze niemajątkowym (SZKODA = MAJĄTKOWA I NIEMAJĄTKOWA).

Podstawą materialnoprawną dochodzonych roszczeń majątkowych są przepisy prawa materialnego cywilnego, z ograniczeniem wynikającym z art. 62 KPK – odpowiedzialność odszkodowawcza oskarżonego jest odpowiedzialnością deliktową – art. 444 – 448 KC.

ROSZCZENIA MAJĄTKOWE Z KODEKSU CYWILNEGO

Podział roszczeń:

Roszczenia bezpośrednio poszkodowanego (art. 444 KC i art. 445 KC):

1. roszczenie poszkodowanego o naprawienie szkody majątkowej (art. 444 KC – o zwrot poniesionych kosztów, o zasądzenie renty);

2. roszczenie poszkodowanego z tytułu doznanej krzywdy niemajątkowej (art. 445 KC – o zadośćuczynienie pieniężne);

3. Roszczenia w przypadku śmierci poszkodowanego (art. 446 KC): roszczenia osób pośrednio pokrzywdzonych w wypadku śmierci bezpośrednio pokrzywdzonego (art. 446 KC – o zwrot kosztów leczenia i pogrzebu, o rentę i o stosowne odszkodowanie na wypadek pogorszenia się sytuacji życiowej osoby bliskiej)

4. Szkody prenatalne (art. 446 (1) KC).

Roszczenia poszkodowanego za uszczerbek majątkowy (art. 444 KC) za uszczerbek niemajątkowy (art. 445 KC).

Roszczenia poszkodowanego z art. 444 KC (uszczerbek majątkowy).

„Celem regulacji zawartej w art. 444 KC jest określenie sposobu naprawienia szkody na osobie, nie zaś przesłanek odpowiedzialności. Te ostatnie bowiem zależą od podstawy odpowiedzialności. Nie może więc ulegać wątpliwości, że roszczenie odszkodowawcze może być dochodzone tylko wtedy, kiedy zaistniało zdarzenie, z którym ustawa łączy odpowiedzialność, i jedynie w granicach następstw określonych przez konstrukcję normalnego związku przyczynowego (art. 361 § 2)”. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 1, Wyd. 6, Warszawa 2011. 

Roszczenia w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia:

– „uszkodzenie ciała” – naruszenie integralności cielesnej, naruszenie czynności narządów wewnętrznych;

– „rozstrój zdrowia” – zakłócenie normalnego funkcjonowania organizmu np. nerwica, choroba psychiczna.

Roszczenia: wszelkie koszty wynikłe z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia:

– koszty związane z leczeniem (art. 444 § 1 KC): zarówno leczenie w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego jak i leczenie prywatne, koszty odwiedzin chorego w szpitalu:

• „W sytuacji konkretnego zagrożenia całkowitą ślepotą szukania pomocy i porady u wybitnych specjalistów oraz w znanym zakładzie leczniczym nie może być uznane za zbędne, obowiązek więc zwrócenia związanych z tym wydatków objęty jest przepisem art. 444 par. 1 KC”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 czerwca 1969 r. II PR 217/69.
• „W skład kosztów wynikłych z powodu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, o których mówi art. 444 par. 1 KC, wchodzą nie tylko koszty leczenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także wydatki związane z odwiedzinami chorego w szpitalu przez osoby bliskie. Odwiedziny te są niezbędne zarówno dla poprawy samopoczucia chorego i przyspieszenia w ten sposób leczenia, jak i dla kontaktu rodziny z lekarzami w celu uzyskania informacji i wskazówek o zdrowiu chorego i jego potrzebach. Odnosi się to zwłaszcza do sytuacji, gdy poszkodowanym jest dziecko i gdy chodzi o wizyty jego rodziców”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 7 października 1971 r. II CR 427/71.

– koszty związane z koniecznością przygotowania poszkodowanego do zmiany zawodu (inwalidztwo) (art. 444 § 1 KC) – świadczenie jednorazowe, ale również dopuszczalne świadczenia periodyczne:

• „KC nie normuje zagadnienia, w jakiej formie zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Stosownie do charakteru przygotowywania do innego zawodu i odpowiednio do wielu innych okoliczności poszczególnego wypadku wyłożona suma może mieć charakter jednorazowy, może też być celowe w interesie dłużnika i wierzyciela przyznanie jej w formie pewnych świadczeń periodycznych”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 10 lutego 1970 r. II CR 7/70.

– renta (art. 444 § 2 KC):

Przesłanki (rzeczywisty charakter):

• nastąpiła całkowita lub częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej;
• zwiększeniu uległy potrzeby poszkodowanego: nie ma wymogu, aby zostały rzeczywiście poniesione – szkoda przyszła (stale powtarzające się wydatki np. konieczność stałego leczenia, zabiegów, kuracji, opieki osób trzecich, specjalnego odżywiania itp.)
• zmniejszyły się widoki powodzenia na przyszłość dotyczy to np. oszpeconej modelki, zwykle ta przesłanka uzupełnia inne.

Wysokość renty:

• „Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie bądź częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły się widoki powodzenia na przyszłość może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (art. 444 § 2 KC). Szkoda wyraża się różnicą między potencjalnymi dochodami, jakie poszkodowany przypuszczalnie osiągnąłby w okresie objętym rentą, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała, a wszelkimi dochodami, jakie może faktycznie w tym okresie osiągnąć bez zagrożenia stanu zdrowia”. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 czerwca 1993 r. III APr 36/93.

Renta dla małoletniego:

• „W sytuacji, gdy poszkodowany na skutek doznania uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w okresie małoletniości nie mógł zdobyć wykształcenia i zawodu, za podstawę określenia renty odszkodowawczej należy z reguły przyjąć przeciętne zarobki, osiągane przez pracowników w danym okresie czasu. Brak jest bowiem podstaw do wysuwania odmiennych hipotez, chyba że wyjątkowe okoliczności (np. stwierdzono szczególne talenty czy uzdolnienia małoletniego w określonym kierunku) pozwalałyby na inne wnioskowania”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 8 listopada 1977 r. I CR 380/77.

Termin liczenia odsetek: Według art. 481 KC, art. 455 KC. Zależnie czy przed wniesieniem pozwu było wezwanie do zapłaty kwoty żądanej pozwem czy też nie. Jeśli było wezwanie wówczas żądamy odsetek od 15 dnia liczonego od dnia wezwania. Jeśli wezwanie nie dotyczyło kwoty żądanej pozwem, albo nie było wezwania do zapłaty, wówczas żądamy odsetek ustawowych od 15 dnia od dnia doręczenia pozwu. Uznajemy wówczas, że pozew jest wezwaniem do zapłaty.

• „Zobowiązany do zapłaty odszkodowania pozostaje w opóźnieniu w wykonaniu tego obowiązku, uzasadniającym roszczenie o odsetki, dopiero od dnia wezwania go o zapłatę, przy czym obowiązek ten ogranicza się do rozmiarów szkody istniejącej w momencie wezwania (art. 455 KC)”. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 września 2011 r. I ACa 677/11.
• „Zadośćuczynienie przysługuje z odsetkami od dnia opóźnienia, czyli wezwania do zapłaty (art. 445 i art. 481 § 1 KC), a nie od dnia jego zasądzenia”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 14 stycznia 2011 r. I PK 145/10.
• „Terminu „niezwłocznie„, o którym mowa w art. 455 KC, nie można utożsamiać z terminem natychmiastowym. Brak jest też podstaw do uznania, że w typowych sytuacjach, gdy z okoliczności nic innego nie wynika, należy przyjmować, że spełnienie świadczenia oznacza spełnienie w terminie 14 dni od wezwania„. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 kwietnia 2004 r. V CK 461/03.

Wniosek o zabezpieczenie powództwa (art. 69 § 2 KPK, art. 187 § 2 KPC, art. 730 (1) KPC, art. 736 KPC art. 743 KPC, art. 747 KPC).

Ciężar dowodu: Ciężar dowodu w zakresie roszczeń majątkowych spoczywa na powodzie cywilnym w procesie adhezyjnym art. 2 § 2, art. 66 KPK.

Powód cywilny może dowodzić jedynie tych okoliczności, które mają wpływ na dochodzone przez niego roszczenie majątkowe (art. 66 KPK). Powód cywilny nie dowodzi okoliczności mających wpływ wyłącznie na rodzaj i wymiar kary.

Powód cywilny może dowodzić okoliczności mających znaczenie dla kwestii winy i kwalifikacji prawnej czynu, jeśli mają one wpływ na istnienie i wysokość roszczenia (co do zasady powód cywilny nie powinien wypowiadać się co do winy lub kwalifikacji prawnej czynu).

• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2006 r. I KZP 50/05: „Powód cywilny może dowodzić nie tylko okoliczności związanych z wysokością dochodzonego roszczenia, ale także okoliczności odnoszących się do winy sprawcy przestępstwa, gdy ustalenie winy sprawcy w sensie karnoprawnym jest jednocześnie warunkiem merytorycznego orzekania w przedmiocie powództwa cywilnego w procesie karnym, zaś okoliczności dotyczących kwalifikacji prawnej czynu powód może dowodzić o tyle, o ile kwalifikacja prawna odgrywa rolę z punktu widzenia podstawy lub zakresu roszczenia”.

Wnioski dowodowe: art. 167 KPK, art. 169 KPK.

Odpowiednie stosowanie przepisów KPC: Art. 70 KPK. W kwestiach dotyczących powództwa cywilnego, a nie unormowanych przez przepisy niniejszego kodeksu, stosuje się odpowiednio przepisy obowiązujące w postępowaniu cywilnym.

– KPK dla radcy prawnego. Powód cywilny w procesie karnym. Powództwo adhezyjne art. 62 KPK.

– W jakiej wysokości zadośćuczynienia pieniężne zasądzają sądy polskie.

– Termin liczenia odsetek od zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę niemajątkową i odszkodowanie.

Aplikantka radcowska Sylwia Gładysz