Informacje do sporządzenia subsydiarnego aktu oskarżenia (art. 55 par. 1 KPK).

– Wymogi formalne: art. 119 KPK, art. 332 KPK, art. 333 § 1 KPK.

– Termin na wniesienie subsydiarnego aktu oskarżenia: 1 miesiąc – termin prekluzyjny (art. 55 § 1 KPK) liczony od prawomocności postanowienia prokuratora.

• „Prawo pokrzywdzonego do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia powstaje z prawomocnością ponownego postanowienia prokuratora o odmowie wszczęcia bądź ponownego postanowienia o umorzeniu postępowania po uchyleniu przez sąd poprzedniego postanowienia tejże treści (art. 55 § 1 k.p.k.). Bez spełnienia tych warunków pokrzywdzony nie jest uprawnionym oskarżycielem (art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.)”. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 września 2001 r. II AKz 292/01.

– Przymus adwokacko – radcowski: art. 55 § 2 KPK.

– Właściwość sądu: właściwość rzeczowa: art. 24 § 1 KPK, art. 25 § 1 KPK (sąd rejonowy lub sąd okręgowy), właściwość miejscowa: art. 31 § 1 KPK w zw. z art. 6 § 2 KK (właściwość miejscowa art. 31 – 35 KPK). 

•  „I. O właściwości rzeczowej sądu w toku toczącego się postępowania sądowego decyduje czyn przestępczy popełniony przez oskarżonego, tak jak się on przedstawia w świetle okoliczności danej sprawy, a nie błędna jego kwalifikacja, przytoczona przez oskarżyciela w akcie oskarżenia. II. Pamiętać należy (…), że przedmiotem procesu jest czyn przestępny opisany w konkluzji aktu oskarżenia, a nie jego kwalifikacja”. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 1992 r. II AKz 112/92

– Tryb postępowania: dla dochodzenia tryb uproszczony (art. 469 KPK, art. 325 b i art. 325 c KPK, prokurator może postanowić o prowadzeniu śledztwa w sprawach o występek, w których prowadzi się dochodzenie art. 309 § 1 pkt. 5 KPK), dla śledztwa tryb zwyczajny (art. 309 KPK).

–  Koszty na rzecz oskarżyciela posiłkowego przy subsydiarnym akcie oskarżenia: art. 627 KPK, art. 626 KPK, art. 616 KPK:

• „Adwokata, działającego z wyboru, łączy z klientem umowa określająca jego wynagrodzenie, w granicach dopuszczalnej szerokiej autonomii i sąd nie powinien ingerować w sferę uprawnień stron takiej umowy. Oznacza to, że skoro przepis art. 627 k.p.k. stanowi, że od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego, to należy przyjąć, że chodzi o wydatki rzeczywiście poniesione, jeżeli mieszczą się one w granicy przewidzianej w stawkach dla takich wydatków. Jeśli na podstawie umowy, łączącej oskarżyciela posiłkowego i pełnomocnika, będącego adwokatem, strona (oskarżyciel posiłkowy) zobowiązała się do uiszczenia wynagrodzenia wraz ze stawką podatku od towarów i usług, to w sytuacji, gdy łączna wysokość tak ukształtowanego zobowiązania nie przekracza maksymalnej dopuszczalnej wielkości wynagrodzenia jednego adwokata (sześciokrotności stawki minimalnej), brak jest podstaw by odmówić oskarżycielowi posiłkowemu prawa do ubiegania się od skazanego zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w pełnej wysokości”. Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 marca 2008 r. II AKz 147/08.

– Imię i nazwisko oskarżonego, inne dane o jego osobie art. 332 § 1 pkt. 1 k.p.k.: należy podać imiona rodziców, nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia, wykształcenie, zawód, zatrudnienie stan majątkowy, stan rodzinny, inne dotyczące oskarżonego. Te informacje mające znaczenie dla wymiaru kary. „Jeżeli akt oskarżenia dotyczy kilku osób, należy wymienić w kolejności (alfabetycznej) dane o osobach sprawców, podżegaczy, pomocników i innych osób, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem sprawcy; po danych dotyczących każdej z osób należy wymienić w porządku chronologicznym stawiane im zarzuty (§ 233 pkt 3 RegUProkR). Wskazanie osób oskarżonych zakreśla podmiotowe granice oskarżenia” K.T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2012.

– Określenie zarzucanego czynu art. 332 § 1 pkt.2 KPK oraz jego kwalifikacja prawna art. 332 § 1 pkt. 4 KPKto kluczowe elementy aktu oskarżenia; nie można czynu określić alternatywnie, czyli że oskarżony popełnił czyn X lub czyn Y. Kwalifikacja prawna powinna uwzględniać art. 11 – 12 KK, art. 91 § 1 KK, art. 31 § 2 KK. „Opis działania zarzucanego oskarżonemu musi uwypuklać te cechy działania oskarżonego, które decydują o kwalifikacji prawnej zarzucanego mu czynu w ten sposób, by wyczerpane zostały znamiona przestępstwa”. K.T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2012.

• „Dokładne określenie zarzucanego, a następnie przypisanego oskarżonemu przestępstwa powinno zawierać, poza wskazaniem czasu i miejsca jego popełnienia, niezbędny z punktu widzenia ustawowych znamion danego przestępstwa opis czynu, z pominięciem faktów i okoliczności nie należących do istoty tego czynu, zwłaszcza zaś mających znaczenie jedynie wymiaru kary”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 24 marca 1983 r. II KR 49/83.

– Określenie szkody: precyzyjnie lub podanie najbardziej prawdopodobnej kwoty „czym spowodował szkodę w majątku pokrzywdzonego na kwotę …/ na kwotę co najmniej …;

–  Odpisy: po jednym dla każdego oskarżonego i dla prokuratora (art. 55 par. 1 KPK);

–  Opłata: art. 621 § 1 KPK, art. 640 KPK, zryczałtowana równowartość wydatków wynosząca 300 zł (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego z dnia 28 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 104, poz. 980).

Aplikantka radcowska Sylwia Gładysz

Podstawa opracowania:

– P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Komentarz do 1-296. Tom I. Wyd. 4, Warszawa 2011.