Oskarżyciel posiłkowy uboczny – występujący obok oskarżyciela publicznego art. 54 KPK.
1. Oświadczenie pokrzywdzonego.
Pokrzywdzony, aby uzyskać status oskarżyciela posiłkowego ubocznego musi złożyć oświadczenie, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Kluczowy jest termin na złożenie takiego oświadczenia – aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej (art. 54 KPK).
► „Samo oświadczenie pokrzywdzonego, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego, kreuje go oskarżycielem posiłkowym, bez potrzeby uzyskania orzeczenia o dopuszczeniu go do procesu. Oświadczenie to ma charakter konstytutywny i jeśli nie wystąpią przeszkody formalne, uniemożliwiające jego przyjęcie, od momentu jego złożenia pokrzywdzony staje się stroną czynną postępowania jurysdykcyjnego”. – Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2004 r. III KK 295/03.
Art. 334 § 2 KPK. O przesłaniu aktu oskarżenia do sądu oraz o treści przepisów art. 335 i 387 oskarżyciel publiczny zawiadamia oskarżonego i ujawnionego pokrzywdzonego, a także osobę lub instytucję, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie. Pokrzywdzonego należy pouczyć o uprawnieniach związanych z dochodzeniem roszczeń majątkowych oraz o treści przepisu art. 49a, a w razie potrzeby także o prawie do złożenia oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego.
2. Oskarżyciel posiłkowy uboczny z mocy prawa.
Oskarżyciel prywatny staje się z mocy prawa oskarżycielem posiłkowym w razie objęcia przez prokuratora ścigania przestępstwa prywatnoskargowego przez przyłączenie się do wytoczonego oskarżenia prywatnego (art. 60 § 2 KPK). Jeżeli jednak prokurator odstąpi następnie od oskarżenia oskarżyciel posiłkowy zyskuje ponownie status oskarżyciela prywatnego (art. 60 § 3 KPK).
Aplikantka radcowska Sylwia Gładysz