Naruszenie prawa:

  1. naruszenie prawa materialnego (w tym ustrojowego);
  2. naruszenie prawa procesowego.

Przez określenia „naruszenia prawa” oraz „naruszenia interesu prawnego” […] należy rozumieć podanie przyczyny uzasadniającej wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Nie jest wymagane przedstawienie w skardze wyczerpującego wywodu prawnego lub wskazania konkretnego przepisu prawa, który został naruszony. Rozważany wymóg skargi będzie spełniony, jeżeli skarżący wskaże, na czym polega, jego zdaniem, naruszenie prawa lub interesu prawnego w zaskarżonym akcie lub czynności – wyrok NSA z dnia 11.05.2011 r. II OSK 805/10.

Jeżeli w sprawie występuje profesjonalny pełnomocnik, nie wystarczy wskazać, na czym polega naruszenie prawa, ale należy wskazać konkretny przepis prawa materialnego, procesowego, których naruszenie zarzucamy i jego jednostkę redakcyjną (nie tylko art., ale w przypadku wielu jednostek redakcyjnych także §, ust., pkt itp.).

  •   „Podstawa prawna decyzji musi być powołana dokładnie, a więc ze wskazaniem dokładnie artykułu, ustępu i punktu mającego zastosowanie aktu prawnego. W innym bowiem przypadku nie sposób ustalić w ogóle podstawy prawnej”. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 lipca 2009 r. II SA/Po 1059/08.

„Organy administracyjne orzekają według stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dacie wydawania przez nie decyzji. Obowiązek ten dotyczy również organu drugiej instancji, co wynika z zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Zgodnie z nią, organ drugiej instancji ma obowiązek uwzględniać aktualny stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wydawania decyzji drugoinstancyjnej. Niezrealizowanie tego obowiązku łączy się z uchybieniem zasadzie prawdy obiektywnej (art. 7 i art. 77 § 1 KPA)” Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie z dnia 16 kwietnia 2010 r. II SA/Kr 541/09.

Naruszenie prawa materialnego:

1. przez błędną wykładnię: (1) błędne ustalenie przez organ wydający decyzję lub postanowienie, że dany przepis obowiązuje albo też nie obowiązuje w danej sprawie; (2) błędna interpretacja treści lub znaczenia danego przepisu;

2. przez niewłaściwe zastosowanie: norma prawna została właściwie odkodowana (treść przepisu została ustalona prawidłowo), ale nie pasuje do rozstrzyganego stanu faktycznego.

Zarzut naruszenia prawa materialnego jedynie w sytuacji, gdy stan faktyczny jest niewątpliwy (bezsporny).

Stawiając zarzut naruszenia prawa materialnego należy podać konkretny przepis prawa, wskazać na czym polegało naruszenie i jaki miało wpływ na treść rozstrzygnięcia.

  •  „Nie spełnia dyspozycji przepisu art. 145 pkt 1 lit. a PostAdmU wymienienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przepisów prawa materialnego bez stwierdzenia, którym i w jaki sposób uchybił organ wydając określoną decyzję oraz jaki wpływ takie naruszenie miało na treść podlegającej ocenie decyzji”.

Zgodnie z art. 145 § 1 pkt. 1 podpkt. a PPSA naruszenie prawa materialnego skutkuje uchyleniem decyzji lub postanowienia, gdy miało wpływ na wynik sprawy.

  • „Nie każde naruszenie prawa materialnego skutkuje uchyleniem decyzji. W świetle art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2002 Nr 153, poz. 1270 ze zm.) uchylenie zaskarżonej decyzji z powodu naruszenia prawa materialnego może nastąpić tylko wtedy, gdy miało ono wpływ na wynik sprawy. O „wpływie” można mówić w sytuacji, że gdyby naruszenie przepisów nie miało miejsca, to prawdopodobnym byłoby wydanie decyzji o odmiennej treści. Oznacza to, że w przypadku stwierdzenia przez sąd naruszenia przez organy administracji przepisu (przepisów) prawa materialnego niezbędne jest wykazanie jaki miało ono wpływ na wynik sprawy”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lipca 2007 r. I OSK 1092/06.

Błędna wykładnia to mylne rozumienie treści normy prawnej.

Niewłaściwe zastosowanie to tzw. błąd w subsumcji, czyli wadliwe uznanie, że ustalony w sprawie stan faktyczny odpowiada hipotetycznie określonej normie prawnej. Zarzut wskazania błędnej treści nie obejmuje zarzutu błędnej wykładni, czy też niewłaściwego zastosowania – wyrok NSA z dnia 11.05.2011 r. II OSK 805/10.

  • Zarzutu błędnej wykładni prawa materialnego nie można utożsamiać z zarzutem niewłaściwego zastosowania tego prawa. Wprawdzie w procesie stosowania prawa jego wykładnia i zastosowanie mogą pozostawać z sobą w funkcjonalnym związku, to jednak są one różnymi semantycznie i prawnie pojęciami, odrębnie wskazanymi jako podstawy kasacyjne w przepisie art. 174 pkt 1 PostAdmU”.  Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lipca 2007 r. II FSK 886/06.

1. Stawiając zarzut błędnej wykładni przepisu prawa materialnego, strona wnosząca skargę kasacyjną powinna wskazać, jak przepis ten powinien być rozumiany i na czym polegał błąd sądu przy jego interpretacji – wyr. NSA z 20.7.2011 r., III FSK 335/10.

  • „Naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię, to mylne zrozumienie treści zastosowanego przepisu, a naruszenie prawa przez niewłaściwe zastosowanie, to zagadnienie prawidłowego odniesienia normy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego. W uzasadnieniu zarzutu błędnej wykładni należy przeprowadzić wywód prawny na temat naruszonego przepisu ze stanowiskiem, jak należy ten przepis wykładać i dlaczego dokonana w zaskarżonym wyroku jego interpretacja jest błędna”. – Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 czerwca 2006 r. I OSK 24/06.
  • „Wnoszący skargę kasacyjną, opierając ją o zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię (art. 174 pkt 1 PostAdmU), powinien był wskazać na konkretne, naruszone przez Sąd I instancji przepisy oraz wyjaśnić na czym polegała błędna ich wykładnia wskazując zarazem jaka powinna być prawidłowa interpretacja.

    Powołanie przez stronę w skardze kasacyjnej przepisu prawa materialnego, który nie był zastosowany w sprawie, nie może odnieść zamierzonego skutku, czyniąc nieskutecznym zarzut błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania przepisu prawa materialnego. Nie oznacza to, iż w skardze kasacyjnej nie można podnieść zarzutu, że sąd rozpoznający sprawę zastosował nie ten przepis prawa materialnego, który powinien być zastosowany. W takim przypadku jednak należy wskazać przepis właściwy jako podstawę materialną rozstrzygnięcia i uzasadnić, dlaczego ten właśnie przepis powinien lec u podstaw kwestionowanego rozstrzygnięcia”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 listopada 2007 r. I OSK 102/07.

2. Zarzut niewłaściwego zastosowania przepisu polega na wykazaniu, że rzeczywisty, ustalony w sposób niewątpliwy stan faktyczny nie odpowiada stanowi hipotetycznemu, wskazanemu w zastosowanym przepisie (wyr. NSA z 20.7.2011 r., III FSK 335/10).

  • Nie można w skardze kasacyjnej skutecznie stawiać zarzutu, nietrafnego zastosowania prawa materialnego, gdy z jej uzasadnienia wynika, że wadliwie zostały ustalone okoliczności stanu faktycznego, bez wskazania przy tym, jakie normy postępowania naruszył sąd pierwszej instancji w procesie kontroli legalności zaskarżonych decyzji. Jeśli podstawę kasacji stanowi zarzut niewłaściwego zastosowania prawa materialnego, to uzasadnieniem takiego zarzutu powinno być wyjaśnienie, dlaczego przepis przyjęty za podstawę prawną nie ma związku z ustalonym stanem faktycznym i jaki przepis sąd powinien zastosować„. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 2005 r. I FSK 107/05.
  • „Naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię, to mylne zrozumienie treści zastosowanego przepisu, a naruszenie prawa przez niewłaściwe zastosowanie, to zagadnienie prawidłowego odniesienia normy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego. W przypadku zarzutu niewłaściwego zastosowania wskazanego przepisu prawa materialnego, uzasadnieniem jest wyjaśnienie dlaczego przyjęty za podstawę prawną zaskarżonego wyroku przepis nie ma związku z ustalonym stanem faktycznym i jaki inny przepis powinien być w sprawie zastosowany”. – Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 czerwca 2006 r. I OSK 24/06.

W skardze można postawić zarzut naruszenia prawa materialnego zarówno przez błędną wykładnią jak i niewłaściwe zastosowanie.

  • Naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię, to mylne zrozumienie treści zastosowanego przepisu, a naruszenie prawa przez niewłaściwe zastosowanie, to zagadnienie prawidłowego odniesienia normy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego. Możliwe jest również oparcie zarzutu naruszenia prawa materialnego na obu tych formach naruszenia gdyż niewłaściwe zastosowanie prawa może być konsekwencją jego błędnej wykładni”. – Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 czerwca 2006 r. I OSK 24/06.

Bezsporny stan faktyczny podstawa zarzutu obrazy prawa materialnego.

  • Zarzut naruszenia prawa materialnego można z reguły wykorzystać jedynie przy bezspornym stanie faktycznym sprawy, pozwalającym na zastosowanie do niego odpowiedniej normy prawa materialnego. Przy kwestionowaniu stanu faktycznego sprawy wskazuje się natomiast na uchybienia w prawidłowym stosowaniu procedury sądowej i uzasadnia się je wpływem na wynik sprawy, wiążąc także uchybienia zaistniałe w postępowaniu sądowym z niezauważonymi lub źle ocenionymi czynnościami organu stosującego przepisy regulujące tok postępowania administracyjnego. Nie jest przy tym dopuszczalne przemienne, bez zachowania koniecznej odrębności obu podstaw skargi kasacyjnej, przytaczanie na ich poparcie argumentacji pomijającej rozdzielność tych podstaw. – Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lutego 2005 r.
  • Zarzut naruszenia prawa materialnego przez wadliwe zastosowanie nie może odnieść zamierzonego skutku, jeśli jest oparty na kwestionowaniu stanu faktycznego i stanowi próbę kreowania odmiennego, pożądanego przez wnoszącego skargę kasacyjną poglądu w tej kwestii, ponieważ badanie zasadności podstawy kasacyjnej naruszenia prawa materialnego można jedynie dokonywać na podstawie niekwestionowanego stanu faktycznego, przyjętego za podstawę rozstrzygnięcia” – Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lipca 2011 r. I FSK 1128/10.
  • Obydwie formy naruszenia prawa materialnego, o których mowa w art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) mogą się odnosić jedynie do sytuacji, gdy w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, stan faktyczny sprawy został ustalony w sposób niebudzący wątpliwości. W przeciwnym razie czynienie sądowi pierwszej instancji zarzutu naruszenia prawa materialnego jest co najmniej przedwczesne. Nadto poprzez zarzut naruszenia prawa materialnego, skarżący nie może zwalczać ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lutego 2009 r. I OSK 414/08.

Podsumowanie do zarzutu naruszenia prawa materialnego:

– Stan faktyczny jest bezsporny;

– Dwie postaci zarzutu: błędna wykładnia i niewłaściwe zastosowanie;

– Dopuszczalne postawienie zarzutu błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania, wówczas niewłaściwe zastosowanie jest skutkiem błędnej wykładni;

– Nie podlega na forsowaniu własnego poglądu na sprawę;

– W uzasadnieniu należy wyjaśnić, dlaczego sąd mylnie zrozumiał określony przepis (błędna wykładnia) lub dlaczego sąd dokonał wadliwie subsumpcji (niewłaściwe zastosowanie);

– Konsekwencja stawiania zarzutów: jeśli zarzut naruszenia prawa materialnego, to nie należy kwestionować w uzasadnieniu ustaleń faktycznych a zatem postępowania dowodowego.

NARUSZENIE PRAWA PROCESOWEGO.

Naruszenie prawa procesowego oznacza uchybienia w postępowaniu przed organem administracji publicznej. Należy wskazać konkretny przepis proceduralny, jaki został naruszony. Najczęściej będą to przepisy dotyczące postępowania dowodowego. W uzasadnieniu należy wykazać, że uchybienie miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie (art. 145 § 1 pkt. 1 podpkt. c PPSA).

  • „Nie każde naruszenie przepisów postępowania w kompletowaniu materiału dowodowego sprawy skutkuje uchyleniem decyzji wydanej w oparciu o ten materiał, lecz tylko takie, co do którego zostanie wykazane, że prawidłowo przeprowadzone postępowanie, bez konkretnie wskazanych uchybień lub zaniedbań, gdyby ich nie było, mogłoby doprowadzić do takich ustaleń faktycznych, w następstwie których mogło dojść do innego rozstrzygnięcia sprawy”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 marca 2010 r. I FSK 392/09.
  • „Obowiązkiem sądu uwzględniającego skargę na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jest nie tylko wskazanie przepisu, czy przepisów postępowania, którym organ administracji publicznej uchybił, ale również wykazanie prawdopodobieństwa oddziaływania naruszeń prawa procesowego na wynik sprawy administracyjnej. Ten obowiązek, wynikający z treści art. 141 § 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jawi się jako bezwzględny w sytuacji, gdy na skutek uchylenia decyzji bądź postanowienia sprawa trafia ponownie do właściwego organu, który będąc związany oceną prawną wyrażoną w orzeczeniu sądu nie może domniemywać tej oceny. Stąd też wynikająca z ostatniego zdania art. 141 § 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi powinność sądu zawarcia w uzasadnieniu wyroku, w wyniku którego sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, wskazań co do dalszego postępowania musi być bezwzględnie respektowana”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2006 r. II GSK 332/05.
  • „Art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) nie wymaga, aby naruszenie przepisów postępowania miało wpływ na wynik sprawy, wystarczy uznanie, że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Sąd nie może mieć absolutnej pewności, jaki wpływ na wydanie rozstrzygnięcia o określonej treści miało naruszenie przepisów proceduralnych. Można przyjąć, że w kategoriach podstawy uchylenia decyzji i postanowienia mieści się brak należytej staranności wykazany przez organy administracji publicznej w prowadzeniu sprawy”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 maja 2008 r. I OSK 801/07.
  • Zarzut naruszenia przepisu art. 10 § 1 KPA przez niezawiadomienie strony o zebraniu materiału dowodowego i możliwości składania wniosków może odnieść skutek wówczas, gdy stawiająca go strona wykaże, iż zarzucane uchybienie uniemożliwiło jej dokonanie konkretnych czynności procesowych”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2006 r. II OSK 831/05.

NARUSZENIE INTERESU PRAWNEGO.

Naruszenie interesu prawnego to nie to samo, co naruszenie interesu faktycznego.

Wykazanie interesu prawnego wymaga powołania konkretnego przepisu prawa.

  • „Mieć interes prawny w sprawie znaczy to samo, co wskazanie przepisu prawa materialnego powszechnie obowiązującego, na którego podstawie można skutecznie żądać ochrony ze względu na zaspokojenie własnej potrzeby. Od tak pojmowanego interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, to jest sytuację, w której dany podmiot swojego zainteresowania sprawą nie może poprzeć przepisami prawa materialnego”. OPS 1/04 Uchwała NSA z dnia 11.04.2005 r.
  • Interes prawny skarżącego musi być własny, indywidualny i oparty o konkretny przepis prawa powszechnie obowiązującego. Tak jednak, jak w postępowaniu administracyjnym interes ten musi być wywodzony przede wszystkim z przepisów prawa materialnego, to w postępowaniu sądowoadministracyjnym, może być on oparty także o przepisy prawa procesowego lub ustrojowego. […] Osoba nie mająca interesu prawnego nie może poszukiwać ochrony na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego. W rezultacie skarga wniesiona przez podmiot, który a limine nie może mieć legitymacji skargowej (np. organ, który wydał decyzję w pierwszej instancji) podlega odrzuceniu, natomiast stwierdzenie w toku postępowania, że wnoszący skargę nie legitymuje się interesem prawnym powoduje oddalenie skargiOPS 1/04 Uchwała NSA z dnia 11.04.2005 r.
  • „Pojęcie „interes prawny” użyty w art. 50 § 1 p.p.s.a. obejmuje swoim zakresem pojęcie interesu prawnego z art. 28 k.p.a”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2010 r. I OSK 704/09.

Aplikantka radcowska Sylwia Gładysz

Kancelaria Radców Prawnych R. Ptak i Wspólnicy
Kancelaria R. Ptak i Wspólnicy to dom zbudowany na mocnych fundamentach. Uważamy, że nasz sukces wynika z siły zgranego zespołu, który tworzą ludzie z pasją. Pozytywne relacje wewnętrzne przekładają się na kontakt z Klientami.

Podobne wpisy