Prawo do zachowku po zmarłym bliskim w szczególnych sytuacjach może ulec zniesieniu. Sposobem na pozbawienie spadkobiercy roszczeń do majątku zmarłego jest wydziedziczenie. Polskie prawo spadkowe przewiduje takową możliwość jedynie w ściśle określonych okolicznościach. O jakich przyczynach mowa? I czy wydziedziczony spadkobierca ma prawo do zachowku?
Trzy powody wydziedziczenia spadkobiercy
Prawo spadkowe uwzględnia możliwość wydziedziczenia spadkobiercy, jedynie w ściśle określonych przypadkach. Skuteczne pozbawienie możliwości dziedziczenia musi nastąpić w drodze zapisu w testamencie z podaniem przyczyny podjęcia takowej decyzji. Zgodnie z literą prawa wydziedziczenia można dokonać ze względu na:
- uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego – pierwsza przyczyna uwzględnia działania takie jak: alkoholizm, narkomania, prostytucja i działalność przestępcza. Nie mogą to być jednak jednorazowe działania, a tylko długotrwały sposób zachowania. W wymienionych sytuacjach nie będzie należny.
- uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych -to systematyczne, długotrwałe ignorowanie potrzeb spadkodawcy. Mowa tutaj o opiece nad bliskim i utrzymywaniu z nim kontaktu. Jeśli spadkobierca nie interesuje się sytuacją życiową i zdrowotną spadkodawcy może to być powodem wydziedziczenia.
- spadkobierca dopuścił się względem jednego z członków rodziny umyślnego przestępstwa – dotyczy to działań noszących znamiona przestępstwa przeciwko zdrowi, życiu lub wolności bliskiego. Dodatkowo powodem wydziedziczenia może być rażąca obraza czci.
Wydziedziczenie, a ustanie prawa do zachowku
Dokonanie wpisu w testamencie z podaniem przyczyny nie jest jeszcze równoznaczne jest wydziedziczeniem. Opisane powyżej działania muszą być wyjątkowo uporczywe i długotrwałe. Niespełnienie tych znamion może skutkować odrzuceniem zapisu przez sąd. Dodatkowo, gdy spadkobierca zaniecha działań niezgodnych z regułami życia społecznego zapis testamentowy może być już nieskuteczny. Wydziedziczenie ma na celu pozbawienie spadkobiercy prawa do zachowku. Dlatego może jedynie dotyczyć małżonka, rodziców, zstępnych (wnuki, prawnuki, dzieci). Dokonując wyłączenia w testamencie bez podania wyżej wymienionych przyczyn nie odbiera możliwości roszczenia o prawo do zachowku. Dlatego tak istotne jest, by decydując się na wydziedziczenie spadkobiercy umotywować zapis przewidzianą przez prawo przyczyną. W innym wypadku spadkobierca zostanie pozbawiony jedynie możliwości ubiegania się o spadek.
