Każdy rodzic posiada liczne prawa, jak i obowiązki w stosunku do swoich dzieci. Oboje rodziców ma obowiązek sprawować pieczę nad prawidłowym rozwojem fizycznym i duchowym swojego potomstwa od narodzin, aż do pełnoletności. Zgodnie z literą prawa władza rodzicielska może jednak podlegać pewnemu ograniczeniu lub całkowitemu pozbawieniu. W niniejszym artykule przedstawimy szerzej pojęcie władzy rodzicielskiej, jej ograniczenia i pozbawienia w konkretnych sytuacjach.
Władza rodzicielska – czym właściwie jest?
Władza rodzicielska obejmuje szereg praw i obowiązków przysługujących rodzicom wobec ich dzieci m. in. opieka nad nimi, nadzór nad prawidłowym rozwojem duchowym, fizycznym, reprezentowanie i zarządzanie ich ewentualnym majątkiem. Rodzice w imieniu swoich dzieci podejmują wszelkie decyzje w sprawach dotyczących ich funkcjonowania. Opiekunowie nie mogą stosować żadnych kar cielesnych wobec swojego potomstwa. Władza rodzicielska nabywana jest przez obojga rodziców z momentem urodzenia dziecka. Sprawowana jest przez obojga rodziców równolegle jeśli potomstwo pozostaje pod ich wspólną opieką. Dlatego o istotnych sprawach rodzice mają obowiązek zawsze rozstrzygać wspólnie.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej – w praktyce
Do ograniczenia władzy rodzicielskiej może dojść w dwóch sytuacjach, gdy dochodzi do rozłączenia rodziców. Następuje wtedy powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców. Tym samym okrojone są prawa i obowiązki drugiego. O ograniczeniu władzy rodzicielskiej zawsze rozstrzyga sąd w drodze orzeczenia. Drugą sytuacją, w której możliwe jest ograniczenie władzy rodzicielskiej jest zagrożenie dobra dziecka. Kiedy pojawią się przesłanki zagrożenia interesów osobistych, majątkowych małoletniego dziecka sąd może ograniczyć władze rodziców. Dodatkowo może zobowiązać ich do określonego postępowania, a nawet do uczęszczania na terapię rodzinną. Ponadto sąd określa w jaki sposób będzie kontrolowane wykonywanie jego zarządzeń. W tak trudnych sytuacjach pomoc prawna może okazać nieoceniona.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej w szczególnych okolicznościach
Niestety nie każdy rodzic potrafi w odpowiedni sposób zadbać o dobro swojego dziecka. Kiedy jego zachowanie wpływa niekorzystnie na rozwój, wychowanie, edukację, a nawet majątek dziecka sąd może pozbawić go władzy rodzicielskiej. Jest to niezwykle skrajna ingerencja prawna, dlatego przed wydaniem orzeczenia sąd dokładnie bada wszelkie przesłanki. Do pozbawienia dochodzi m. in. gdy, rodzic wyjechał za granicę, nie interesuje się dzieckiem, zaginął, nie ma z nim żadnego kontaktu lub kara swoje dziecko w sposób zagrażający jego zdrowiu. Pozbawienie władzy rodzicielskiej odbywa się w oparciu o złożony wniosek do wydziału rodzinnego sądu rejonowego. Dokument ten powinien posiadać rzetelne uzasadnienie. Warto podkreślić, że w szczególnych przypadkach sąd może też wszcząć postępowanie z urzędu.
